مسجد جامع توحید   اهل سنت مشهد

عن ابی عبدالرحمن عبدالله بن عمر بن الخطاب رضی الله عنه قال: سَمِعتُ رسول الله صلی الله علیه و سلم یقول: «بُنِیَ الاِسلامُ عَلی خَمسٍ شَهادَة اَن لا اِلهَ اِلاّ اللهُ و اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله و اِقامِ الصلاةِ و إیتاءِ الزَّکاةِ و حَجِّ البَیتِ و صَوم رَمَضانَ» از عبدالرحمن عبدالله بن عمر بن الخطاب رضی الله عنهما روایت شده است: از پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم شنیدم ایشان میگفتند: «اسلام بر پنج رکن استوار شده است، شهادت دادن به این که جز خدای عزوجل هیچ معبودی نیست و محمد صلی الله علیه و سلم پیامبر خداست، بر پای داشتن نماز، دادن زکات، حج خانه ی خدا و روزه ی ماه رمضان».

یکی از ارکان بزرگ اسلام، ادای زکات است. هر کس زکات اموالش را بدهد خداوند از وی راضی و خشنود خواهد شد اما اگر زکات ندهد آتش جهنم برای او مهیا شده و در آن خواهد سوخت. دادن زکات با آیه ی قرآن کریم ثابت شده و برای هر فرد مسلمان فرض گشته است آنجا که میفرماید: «و اَقِیمُوا الصَّلوةَ و اتُوا الزَّکوة وَالرکَعُوا مع الرَّاکِعین» و نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید و با نمازگزاران (به صورت جماعت) نماز بخوانید. همچنین خداوند در آیه ی دیگری میفرماید: «و اَقِیمُوا الصَّلوةَ و اتوُا الزَّکوةَ وَ اَطِیعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّکُم تُرحَمُونَ» یعنی نماز را در وقت معین و با خشوع و خضوع لازم بخوانید و زکات را به مستحقان آن بپردازید؛ و از پیغمبر علیه السلام اطاعت کنید، تا این که از سوی خدا به شما رحم شود و مشمول رضایت و عنایت او گردید. پس هر کس زکاتش را ندهد یا در دادن آن کوتاهی و کم کاری کند، کلام خدا را انکار کرده و بی اهمیتی به کلام خداوند، موجبات ذلت ایشان نزد همه کس را فراهم میسازد. بنا به گفته ی خداوند متعال در این آیه ی کریمه: «وَ الَّذِینَ یَکنِزُونَ الذَّهَبَ والفِضَّةَ و لا یُنفِقُونَها فی سبِیلِ اللهِ فَبَشِّرهُم بِعَذابٍ اَلِیمٍ یَومَ یُحمی عَلَیها فِی نارِجَهَنَّمَ فَتُکوی بِهاجِباهُهُم وَجُنُوبُهُم وَ ظُهُورُهُم » عذابی بس الیم ودردناک یقه ی کسانی راخواهدگرفت که انفاق رافراموش کرده و فکروذکر آنان مال اندوزی وثروت اندوزی باشد. ترجمه آیه: و کسانی که طلا و نقره را اندوخته میکنند و آن را در راه خدا خرج نمینمایند، آنان را به عذاب بس بزرگ و بسیار دردناکی مژده بده. روزی فرا خواهد رسید که این سکّه ها در آتش دوزخ، تافته میشود و پیشانیها و پهلوها و پشتهای ایشان با آن ها داغ میگردد.
زکات دادن یعنی زنده نگه داشتن دین و ایمان و مال، طوری که پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم در کلام گهربار و مقدس خود میفرماید: «ما نَقَصَت زَکوةٌ مِن مالٍ قطُّ» یعنی زکات دادن، هرگز چیزی از مال کم نمیکند. بعضی از افراد میگویند: زکات باعث کم شدن مال میشود، امّا زکات دادن باعث افزایش مال است نه کم شدن آن چون هر چیزی بدی و کثیفی در خود دارد و باعث نابودی آن میشود، ما با دادن زکات، هر ساله آن کثیفی را از بین برده و باعث حفظ و بقای اموالمان میشویم، دلیلی بالاتر از این سخن گهربار پیامبر را نمیتوانیم برای آنگونه افراد ذکر کنیم: «حَصِّنُوا اَموالَکُم بِالزَّکوةِ و داوُوا مَرضاکُم بِالصَّدَقَةِ» شما با زکات دادن اموالتان را حفظ کنید و با صدقه دادن بیماری هایتان را درمان کنید. در زمان ابن عباس رضی الله عنها فردی، اموال و دارایی زیادی داشت، و وقتی درگذشت برای او قبری حفر کردند. وقتی میخواستند او را در قبرش جای دهند درون قبر، ماری بزرگ را مشاهده کردند، این خبر را به گوش ابن عباس رضی الله عنه رساندند، او فرمود: قبر دیگری بکنید و او را در آن بگذارید، قبری دیگر حفر کردند، باز ماری بزرگ را دیدند و این حفر کردن و مشاهده ی مار بزرگ برای هفت مرتبه تکرار شد تا جایی که ابن عباس از اهل خانواده اش سؤال کرد: وقتی او زنده بود چه کارهایی میکرد و چه کارهایی را انجام نمیداد؟ پس از چندی خانواده اش به ابن عباس رضی الله عنه گفتند: او زکات سالانه اش را پرداخت نمیکرد. ابن عباس بر افرادش دستور داد او را با همان مار بزرگ در قبر جای دهند.
یکی از مسائل مهمی که در این قضیه مد نظر باید قرار گیرد، دادن زکات به مصارف آن است. یعنی نباید زکات را به هر کسی که می بینیم اعطاء کنیم. شخص زکات گیرنده باید شامل یکی از مصارف آن باشد. طالب علم دروس اخروی را نیز میتوانیم از مصارف زکات برشمریم، (نه طالبی که در مدرسه ها و دانشگاه ها به درس های دنیوی مشغول است) چون حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و سلم میفرماید: «یَجُوزُ دَفعُ الزَّکاةِ لِطالِبِ العِلمِ وَ اِن کَانَ لَهُ نَفَقَةُ اَربَعینَ سَنَةً» زکات دادن به طالب علم جائز است اگر چندی که او نفقه ی چهل سالش را داشته باشد. یعنی طالب علم هر چقدر غنی و پولدار هم که باشد میتوان زکات را به او داد. باید به یاد داشته باشیم که دادن صدقه ی واجبه (زکات) به غیر اهل آن، برابر است با ندادن آن صدقه، چرا که ما آن مقدار پولی را که بر ذمه ی خود واجب بود را در جای خود خرج نکرده ایم.
پس ای برادران، بیاییم از اموالمان که در روز قیامت از ما درباره ی آن پرسیده میشود زکات دهیم و آن را به اهلش واگذار کنیم تا با رویی سفید نزد پروردگارمان حاضر شده و با ابرار محشور شویم.